Halit



هاتف کليم خواجو بيدل خيام حافظ عطار سنايی سعدی فردوسی مولوی


بـه    نام    خداوند    جان   و   خرد
کزين     برتر     انديشـه    برنـگذرد
خداوند     نام    و    خداوند    جاي
خداوند     روزي     ده     رهـنـماي
خداوند   کيوان   و   گردان  سـپـهر
فروزنده    ماه   و   ناهيد   و   مـهر
ز  نام  و  نشان  و  گمان برترسـت
نـگارنده     بر     شده     پيکرسـت
بـه      بينـندگان      آفرينـنده      را
نـبيني    مرنـجان   دو   بينـنده   را
نيابد     بدو     نيز     انديشـه    راه
کـه   او   برتر   از  نام  و  از  جايگاه
سخن  هر  چه  زين گوهران بگذرد
نيابد     بدو    راه    جان    و    خرد
خرد   گر   سخـن   برگزيند  هـمي
هـمان   را  گزيند  که  بيند  هـمي
ستودن نداند کس او را چو هست
ميان   بـندگي   را   ببايدت  بسـت
خرد را و جان را همي سنجد اوي
در  انديشه  سخته کي گنجد اوي
بدين   آلـت   راي   و  جان  و  زبان
سـتود    آفرينـنده    را   کي   توان
به هستيش بايد که خستو شوي
ز    گفـتار   بي‍کار   يکـسو   شوي
پرسـتـنده   باشي   و  جوينده  راه
بـه  ژرفي  به  فرمانش  کردن نگاه
توانا     بود     هر    کـه    دانا    بود
ز     دانـش     دل    پير    برنا    بود
از  اين  پرده  برتر سخن‍گاه نيست

ز هستي مر انديشه را راه نيست

 

                 ستايش خرد

 

کـنون     اي     خردمـند    وصـف    خرد

بدين      جايگـه      گـفـتـن     اندرخورد
کـنون    تا    چـه   داري   بيار   از   خرد
کـه     گوش     نيوشـنده    زو    برخورد
خرد    بـهـتر    از   هر   چـه   ايزد   بداد
سـتايش    خرد    را   بـه   از   راه   داد
خرد    رهـنـماي    و    خرد   دلگـشاي
خرد   دسـت  گيرد  بـه  هر  دو  سراي
ازو     شادماني     وزويت    غـميسـت
وزويت     فزوني     وزويت     کـميسـت
خرد     تيره    و    مرد    روشـن    روان
نـباشد    هـمي   شادمان   يک   زمان
چـه    گـفـت   آن   خردمند   مرد   خرد
کـه     دانا     ز     گـفـتار     از    برخورد
کـسي    کو   خرد   را   ندارد   ز   پيش
دلـش   گردد   از   کرده   خويش   ريش
هـشيوار        ديوانـه        خواند       ورا
هـمان     خويش     بيگانـه    داند    ورا
ازويي   بـه   هر   دو   سراي  ارجـمـند
گـسـسـتـه     خرد    پاي    دارد    ببند
خرد   چشـم   جانست   چون   بنـگري
تو   بي‍چشم   شادان  جهان  نسـپري
نخـسـت   آفرينـش   خرد   را   شناس
نگهـبان   جانـسـت   و   آن   سه  پاس
سه پاس تو چشم است وگوش و زبان
کزين  سـه  رسد  نيک  و  بد بي‍گـمان
خرد   را   و   جان   را  کـه  يارد  سـتود
و   گر   مـن   ستايم   کـه  يارد  شـنود
حکيما  چو کس نيست گفتن چه سود
ازين   پـس   بـگو   کافرينش   چـه   بود
تويي        کرده        کردگار        جـهان
بـبيني     هـمي     آشـکار    و    نـهان
بـه     گـفـتار     دانـندگان    راه    جوي
بـه  گيتي  بپوي  و  به  هر کس بـگوي
ز   هر  دانشي  چون  سخن  بـشـنوي
از     آموخـتـن     يک     زمان    نـغـنوي
چو    ديدار   يابي   بـه   شاخ   سـخـن
بداني    کـه    دانـش   نيابد   بـه   مـن

       گفتار اندر ستايش پيغمبر

ترا   دانـش   و   دين   رهاند   درسـت
در     رستـگاري     بـبايدت     جـسـت
وگر   دل   نـخواهي   کـه   باشد  نژند
نـخواهي   کـه   دايم   بوي   مستمند
بـه     گفـتار    پيغـمـبرت    راه    جوي
دل    از    تيرگيها    بدين    آب   شوي
چـه  گفت  آن  خداوند  تنزيل  و وحي
خداوند      امر      و     خداوند     نـهي
کـه   خورشيد   بعد   از   رسولان  مـه
نـتابيد     بر     کـس     ز    بوبـکر    بـه
عـمر     کرد     اسـلام     را     آشـکار
بياراسـت     گيتي     چو    باغ    بـهار
پـس   از  هر  دوان  بود  عثـمان  گزين
خداوند      شرم     و     خداوند     دين
چـهارم    عـلي    بود    جفـت    بـتول
کـه   او   را  به  خوبي  سـتايد  رسول
کـه  من  شهر  علمم  عليم  در  ست
درسـت  اين  سخن  قول  پيغمبرست
گواهي  دهم  کاين  سخنها ز اوسـت
تو   گويي   دو  گوشـم  پرآواز  اوسـت
عـلي  را  چنين  گفت  و  ديگر  همين
کزيشان  قوي  شد  به  هر گونـه دين
نـبي    آفـتاب    و   صـحابان   چو   ماه
بـه   هـم   بستـه   يکدگر  راست  راه
مـنـم     بـنده     اهـل     بيت     نـبي
سـتاينده     خاک     و     پاي     وصي
حـکيم   اين   جهان  را  چو  دريا  نـهاد
برانـگيخـتـه       موج       ازو      تـندباد
چو    هفـتاد   کشـتي   برو   ساختـه
هـمـه          بادبانـها          برافراخـتـه
يکي   پهـن   کشتي   بـسان   عروس
بياراستـه    همـچو    چشـم   خروس
مـحـمد      بدو     اندرون     با     عـلي
هـمان    اهـل    بيت   نـبي   و   ولي
خردمـند      کز      دور      دريا      بديد
کرانـه     نـه     پيدا     و    بـن    ناپديد
بدانـسـت    کو    موج    خواهد    زدن
کـس   از  غرق  بيرون  نخواهد  شدن
بـه   دل  گفـت  اگر  با  نـبي  و  وصي
شوم    غرقـه    دارم    دو    يار   وفي
هـمانا    کـه    باشد    مرا   دسـتـگير
خداوند      تاج     و     لوا     و     سرير
خداوند     جوي     مي     و    انـگـبين
هـمان   چشمـه  شير  و  مائ  معين
اگر   چشـم   داري   بـه  ديگر  سراي
بـه   نزد   نـبي   و   عـلي   گير   جاي
گرت    زين   بد   آيد   گـناه   مـنـسـت
چنين  است  و  اين دين و راه منست
برين    زادم    و    هـم    برين   بـگذرم
چـنان   دان   کـه   خاک   پي   حيدرم
دلـت    گر   بـه   راه   خطا   مايلسـت
ترا  دشمن  اندر  جهان  خود  دلسـت
نـباشد    جز   از   بي‍پدر   دشمـنـش
کـه   يزدان   بـه   آتش  بسوزد  تنـش
هر آنکس که در جانش بغض عليست
ازو    زارتر    در   جـهان   زار   کيسـت
نـگر    تا    نداري    بـه    بازي   جـهان
نـه   برگردي   از   نيک  پي  هـمرهان
هـمـه    نيکي    ات    بايد   آغاز   کرد
چو     با    نيکـنامان    بوي    هـمـنورد
از   اين  در  سخن  چند  رانـم  هـمي
هـمانا      کرانـش      ندانـم     هـمي


    بنياد نهادن کتاب

 

دل  روشن  من  چو  برگشـت  ازوي
سوي  تخت  شاه  جـهان  کرد روي
کـه  اين  نامه  را  دست  پيش آورم
ز   دفـتر   بـه   گفـتار   خويش   آورم
بـپرسيدم   از   هر  کسي  بيشـمار
بـترسيدم      از      گردش      روزگار
مـگر    خود   درنگم   نباشد   بـسي
بـبايد    سـپردن   بـه   ديگر   کسي
و   ديگر   که  گنجـم  وفادار  نيسـت
هـمين  رنج  را  کس  خريدار نيست
برين    گونـه   يک   چند   بگذاشـتـم
سـخـن   را   نهفته   همي   داشتم
سراسر   زمانـه   پر   از  جـنـگ  بود
بـه   جويندگان   بر  جهان  تنـگ  بود
ز  نيکو  سخن  به  چـه  اندر  جـهان
بـه   نزد   سخن   سنج  فرخ  مـهان
اگر   نامدي   اين  سـخـن  از  خداي
نـبي   کي   بدي   نزد  ما  رهنـماي
به  شهرم  يکي  مهربان دوست بود
تو گفتي که با من به يک پوست بود
مرا   گـفـت  خوب  آمد  اين  راي  تو
بـه   نيکي   گرايد   هـمي   پاي   تو
نبشـتـه    مـن    اين    نامه   پهلوي
بـه    پيش   تو   آرم   مـگر   نـغـنوي
گـشـتاده   زبان   و  جوانيت  هست
سخـن    گفتـن    پهلوانيت   هست
شو   اين   نامـه   خـسروان  بازگوي
بدين     جوي    نزد    مـهان    آبروي
چو    آورد   اين   نامـه   نزديک   مـن
برافروخـت   اين   جان   تاريک   مـن